Welke rol speelt ouder worden bij oogontstekingen? En hoe zit het met andere infecties in relatie tot oogaandoeningen? Het immuunsysteem blijkt een grote rol te spelen, maar er is ook echt wat aan te doen. Prof. dr. Martine Jager uit het LUMC legt uit.
Een vrouw met glaucoom vertelt aan haar oogarts dat ze denkt dat haar gezichtsveld achteruit gaat nadat ze griep heeft gehad. Ook al blijkt glaucoom geen verband te houden met de griep, toch blijkt dat in dit geval wel zo te zijn. “Het heeft alles met ons immuunsysteem te maken”, vertelt oogarts en hoogleraar Martine Jager van het LUMC. “Als dat wordt geactiveerd dan zijn de gevolgen daarvan ook merkbaar op een oogaandoening. Wat die mevrouw beweert, komt bij veel meer mensen voor, maar niet iedereen merkt het op.”
Griepprik
En toch is het geen gemeengoed dat mensen met oogaandoeningen aangeraden wordt om bijvoorbeeld de griepprik te halen. “Dat doe ik wel”, benadrukt ze. “Het punt is dat een infectie je immuunsysteem stimuleert. Allerlei andere weefsels worden bij de ontsteking betrokken, en dat kan ook je oogweefsels betreffen. Als je al een oogaandoening hebt, kan die dan ook verslechteren. Veel mensen denken dat het onzin is, die griepprik. Maar dat is niet zo. Eerder in het jaar worden alle bekende virussen verzameld en op basis daarvan wordt een cocktail samengesteld. Die is meestal wel goed. Het heeft dus zeker zin.”
Het immuunsysteem is complex. Dat geeft ze meteen toe. “Ontstekingsreacties komen in je hele lichaam voor: ook in en om je oog. De ontstekingen aan de buitenkant van het oog zijn zichtbaar. We zien rode ogen. We hebben het dan over ontstekingen aan het ooglid, droge ogen, rode ogen, hoornvliesontstekingen en klachten dat mensen slechter zien. Een van de belangrijkste dingen is op dat moment hygiëne: hou ook bij lichte irritatie het oog en de oogleden goed schoon. Gewoon met een gaasje en wat water. Dat is al voldoende. Maar doe het ook als je een oogontsteking hebt!”
Droge ogen
Een van de gevolgen van de vooruitgang is het droge oog door computergebruik. “Droge ogen zijn veel gevoeliger voor ontstekingen. Door computergebruik knipperen we te weinig en worden de ogen droger. Als er niet genoeg olie op het oog zit, wordt het droog en raakt het slijmvlies ontstoken. Je kunt dit alleen maar voor zijn door steeds het oog goed schoon te houden en jezelf te dwingen te knipperen. Heb je verstopte kliertjes dan moet je die met beleid en warme kompressen weer open krijgen zodat het oogoppervlak weer vochtig kan blijven. Veel druppelen? Dan krijg je weer dat mensen gevoelig zijn voor conserveringsmiddelen. Ook dat is weer een ontsteking.”
Herpes
Ze waarschuwt voor slecht gebruik van contactlenzen en voor de kwaliteit van contactlenzen. Er kunnen grote problemen bij ontstaan. Nog een? Herpes, ook zo’n onbekende veroorzaker van enorme klachten. “De koortsblaasjes die iedereen kent van rondom de mond kunnen ook overgedragen worden op de ogen. Waterpokken en gordelroos idem dito. Als het eenmaal op het oog zit, krijg je het niet meer weg. Er is een goed vaccin tegen herpes zoster (gordelroos), maar dat zit niet in het vergoedingenpakket van de zorgverzekering. Er is voldoende bewijs om te adviseren dat elke gezonde persoon tussen de 50 en 70 deze injectie moet vragen via de huisarts. Doen! Het kan heel veel ellende voorkomen.”
Ouder worden
Een andere risicofactor waar we weinig aan kunnen veranderen is ouder worden. Met het ouder worden komen allerlei soorten oogontstekingen voor. “De oorzaken daarvan zijn divers. Bij vrouwen is het vaak een hormonale kwestie. Het kan komen door aandoeningen die meer optreden bij het ouder worden. Denk aan reuma bijvoorbeeld. Onze afweer gaat echt anders reageren op het moment dat we ouder worden. Dat betekent dus dat we meer vatbaar zijn voor oogontstekingen. Het is goed daarop beducht te zijn. Goede ooghygiëne en het voorkomen van virussen is echt wel aan te raden. Vooral als mensen al een oogaandoening hebben. Het is geen fabeltje dat die ook verslechtert op het moment dat het immuunsysteem reageert op aanvallen. De een zal er alleen meer van merken dan de ander.”
