Lui oog (amblyopie)

Een lui oog, ook wel amblyopie genoemd, is een aandoening waarbij het zicht in één oog zich niet normaal ontwikkelt tijdens de kindertijd. Dit kan gebeuren doordat het ene oog sterker is dan het andere, of omdat er een scheelstand is waardoor één oog minder gebruikt wordt. Het gevolg is dat het brein de informatie van het zwakkere oog negeert en zich voornamelijk richt op het sterkere oog. Op zich is er met het oog zelf niks mis. Een bril helpt ook niet om het probleem op te lossen.

Een lui oog kan verschillende oorzaken hebben:

• Scheelzien: Als de ogen niet goed samenwerken en één oog afwijkt, kan dit leiden tot een lui oog.
• Refractieafwijkingen: Een groot verschil in sterkte tussen beide ogen kan ervoor zorgen dat het brein het zwakkere oog minder gebruikt.
• Ooglidafwijkingen: Bijvoorbeeld een lui oog door een aangeboren afwijking van het ooglid.
• Oogziekten: zoals een hangend ooglid, troebele lens of hoornvlies of afwijkingen van het netvlies of het glasvocht.

Een lui oog komt meestal voor bij kinderen onder de acht jaar. Hoe eerder met de behandeling wordt begonnen, hoe beter de gezichtsscherpte zich kan herstellen.

Het vaststellen van een lui oog is geen eenvoudige taak. Kinderen zelf merken vaak niet dat één oog beter ziet dan het andere, omdat ze eraan gewend zijn. Als het kind niet scheel kijkt, zullen ouders ook niet snel doorhebben dat hun kind een lui oog heeft. Vaak wordt het luie oog opgemerkt bij het consultatiebureau/Centrum Jeugd en Gezin. Vervolgens wordt een kind doorverwezen naar een oogarts of orthoptist. Zij stellen de diagnose van een lui oog.

Het vaststellen van de gezichtsscherpte bij een kind is lastig. Bij kleine kinderen wordt dat gedaan door ze met één oog een klein lichtje of voorwerp te laten volgen, terwijl het andere oog is afgeplakt. In de kleuterleeftijd gebruikt men een plaatjeskaart, en bij oudere kinderen een kaart met letters of symbolen. Doet één van de ogen het minder goed, dan is vervolgonderzoek bij de orthoptist nodig.

Bij het vervolgonderzoek worden de ogen gedruppeld met oogdruppels. Dit verwijdt de pupillen en voorkomt dat het kind de meting beïnvloedt door te focussen (accommoderen). Zo kan de juiste sterkte van de ogen worden bepaald. Daarnaast wordt gekeken naar eventuele afwijkingen aan het oog die tot het lui worden van het oog hebben geleid.

Wat een kind met een lui oog zou kunnen merken:

• Verminderd zicht in één oog.
• Moeite met diepte-zien.
• Problemen met lezen en schrijven.

Behandeling van een lui oog werkt het beste als deze vroeg wordt gestart, voor de leeftijd van 7 jaar.

De behandeling kan bestaan uit:

• Oogpleisters: Het sterke oog wordt afgeplakt om het zwakkere oog te stimuleren.
• Brilcorrectie: Een bril kan helpen om het zicht te verbeteren.
• Oogdruppels: Soms worden oogdruppels gebruikt om het sterke oog tijdelijk wazig te maken, zodat het zwakkere oog gestimuleerd wordt.

Als amblyopie onbehandeld is gebleven, kun je de volgende problemen krijgen:

• Verminderde helderheid van het zicht: Het luie oog heeft een lagere gezichtsscherpte, wat dagelijkse activiteiten moeilijker kan maken. Het kan voor extra hoofdpijn en vermoeidheid zorgen.
• Verlies van zicht in één oog.
• Problemen met dieptewaarneming: Amblyopie zorgen dat je mindere diepte ziet, waardoor je bijvoorbeeld tegen dingen aan kunt lopen.
• Zelfvertrouwen: Bij amblyopie kan het oog samengeknepen lijken. Mensen kunnen hierdoor onzeker worden over hun uiterlijk.

Bij volwassenen kan een niet behandeld lui oog worden aangepakt door een combinatie van visietherapie en therapie met videogames. Afhankelijk van de ernst van het probleem kunnen ook corrigerende lenzen worden voorgeschreven.

Bekijk onze bibliotheek voor meer ervaringen van mensen die zien met één oog.

Een lui oog kan in ieder ziekenhuis met een oogheelkundige afdeling in Nederland worden behandeld.

• Stuur een mail naar de ervaringsdeskundige vrijwilligers van het Team zien met één oog. Zij kunnen persoonlijk jouw vragen beantwoorden.
• Jongeren kunnen andere jongeren die zien met één oog online ontmoeten in een van onze WhatsApp groepen. (11 t/m 16 of 17 t/m 30 jaar). Meld je aan via info@ver-ooginoog.nl
• Lees artikelen in de bibliotheek over amblyopie.
• Bekijk de richtlijn over amblyopie.
• Lees op de site van Thuisarts over een lui oog.