Door Jelmer Remmers, ocularist
Patiënten kwamen meestal met een begeleider en verbleven een periode in Nederland om eventuele nazorg te kunnen waarborgen. Bij sommige patiënten was er sprake van onderliggend lijden waardoor het veel inspanning en voorbereiding vergde alle noodzakelijke medische zorg te continueren. In sommige situaties was een uitzending om die reden zelfs onmogelijk, waardoor deze patiënten verstoken bleven van oogprothesezorg. Hierdoor rees het idee voor een zogenaamde ‘omgekeerde uitzending’; een constructie waarbij de zorgverlener wordt uitgezonden in plaats van de patiënt. Bij voldoende draagvlak is dit ook kosten-effectiever en minder milieubelastend.
Voorbereiding
Er bestaat sinds 2012 een intensieve samenwerking tussen Amsterdam UMC en Fundashon Mariadal (FM); een zogenaamde “jumelage”. Op deze basis worden wekelijks medici en paramedici vanuit Amsterdam UMC uitgezonden naar Bonaire voor periodes uiteenlopend van een week tot enkele jaren. Vanwege mijn aanstelling aan het Amsterdam UMC en de jumelage met FM was het een logische stap Bonaire te kiezen als werklocatie om voor patiënten binnen Caribisch Nederland oogprotheses te gaan maken. Hoewel voor dit pilot-bezoek alleen patiënten van Bonaire werden behandeld, is het bij de volgende uitzending voor patiënten van Aruba, Curaçao, Sint Eustatius en Saba ook mogelijk mijn spreekuur te bezoeken.Er werd contact gelegd met de rijksdienst Zorg, Jeugd en Jeugd Caribisch Nederland (ZJCN), een onderdeel van het ministerie van Volkshuisvesting, Welzijn en Sport (VWS). ZJCN fungeert als zorgverzekeraar en hiermee werd een zorgovereenkomst gesloten zoals mijn praktijk dat ook heeft met alle zorgverzekeraars in Nederland. Hierin werd de intentie opgenomen Bonaire minstens éénmaal per jaar te bezoeken.
Omgekeerde uitzending
Na negen uur vliegen en een dag bijkomen van de jetlag richtten we een tijdelijk laboratorium in op de poli oogheelkunde van FM. Een deel van de ingevoerde apparatuur bleef achter op de poli voor toekomstige werkbezoeken. Dr. Stappers selecteerde de patiënten die in aanmerking kwamen voor een oogprothese en zorgde voor de faciliteiten op de poli.In een week tijd zijn patiënten geholpen die gedurende een lange periode verstoken waren van adequate oogprothesezorg. In sommige situaties was er nog geen prothese gemaakt. In andere situaties was de oogholte ernstig ontstoken of zelfs gecontraheerd (contracted socket syndrome) als gevolg van een niet-passende (ik zag zelfs een zelfgemaakte prothese van omgesmolten PET-flessen!) of een sterk vervuilde of beschadigde prothese. Ook had de cosmetische situatie veelal niet het niveau zoals dat in Nederland gebruikelijk is, waardoor ook op dit vlak verbetering kon worden gerealiseerd. Dr. Stappers beschikt nu de over de juiste apparatuur, materialen en vaardigheden om in geval van klachten (irritatie, afscheiding) een oogprothese te kunnen polijsten. Op deze manier is de continuïteit van de oogprothesezorg in Caribisch Nederland beter gewaarborgd. Samenvattend: het afreizen naar Bonaire voor oogprothesezorg was nuttig. En eerlijk is eerlijk, ook aangenaam. Dank aan dr. Stappers en zuster Undine Nahorst van Fundashon Mariadal, medewerkers van ZJCN en de patiënten van Bonaire voor het vertrouwen. Saludos!
