Door Henk de Jong (oogarts in opleiding en onderzoeker, Oogziekenhuis Rotterdam)
Droge ogen
Droge ogen ontstaan wanneer je onvoldoende traanvocht hebt of als het traanvocht van onvoldoende kwaliteit is. Droge ogen kunnen branderigheid, roodheid, irritatie en pijn veroorzaken en je zicht beïnvloeden. Alhoewel droge ogen onschuldig lijken, kan het veel invloed hebben op het dagelijks leven. Het komt ook best vaak voor. Als je last hebt van droge ogen is het belangrijk naar een arts of optometrist te gaan. Hij kan bepalen wat de oorzaak van je klachten is. Het hebben van droge ogen is meestal chronisch, waardoor je nooit helemaal van de klachten afkomt.
De oorzaken van droge ogen zijn onder meer:
- Veroudering of hormonale veranderingen. Droge ogen komen vooral veel voor bij vrouwen na de menopauze.
- Ziekten zoals reumatoïde artritis, het syndroom van Sjögren, schildklieraandoeningen en lupus.
- Blefaritis (wanneer de oogleden rood of gezwollen zijn).
- Entropion (wanneer de oogleden naar binnen draaien); ectropion (wanneer de oogleden naar buiten draaien).
- In een rokerig, winderig of zeer droog klimaat zijn (denk aan ruimtes met airconditioning en/of centrale verwarming).
- Langdurig gebruik van contactlenzen.
- Bepaalde medicijnen.
- Langdurig computergebruik en lezen. Dit komt deels doordat we minder vaak knipperen als we dingen van dichtbij doen.
Tips tegen droge ogen:
- Blijf uit de buurt van zeer warme kamers en voeg tijdens de wintermaanden vocht toe aan de lucht met een luchtbevochtiger.
- Draag een omhullende kappenbril als je buiten bent bij droge wind.
- Vermijd het gebruik van een föhn.
- Probeer bij veelvuldig computergebruik regelmatig te knipperen en het werk te onderbreken.
- Als er sprake is van blefaritis kun je met warme kompressen de oogleden verwarmen, vervolgens ooglidmassage toepassen en de oogleden goed schoonmaken.
- Je kunt kunstmatige tranen druppelen ter verzachting van de klachten.
- Gezonde voeding kan de klachten van droge ogen verminderen. Dit is bijvoorbeeld aangetoond bij voldoende inname van Omega-3. Omega-3 zit onder andere in vette vis, plantaardige oliën, peulvruchten, groene bladgroenten en bepaalde noten, zoals walnoten.
Diabetische retinopathie
Diabetische retinopathie is de belangrijkste oorzaak van blindheid bij volwassenen in de werkende leeftijd. Een hoge bloedsuikerspiegel zorgt er bij deze aandoening voor dat de bloedvaten in het netvlies beschadigen. Dit kan de bloedstroom stoppen en tot wazig zicht leiden. Als je type 1, type 2 of zwangerschapsdiabetes hebt, kun je diabetische retinopathie krijgen. Hoe langer je diabetes hebt, hoe groter de kans dat je oogproblemen krijgt. Mogelijk merk je in het begin niks van de klachten. Het is daarom belangrijk je regelmatig te laten onderzoeken door een arts of optometrist. Een vroege en snelle behandeling kan bij de meeste mensen eventuele oogbeschadiging herstellen en blindheid voorkomen.
Tips voor het verminderen van gezichtsverlies door diabetische retinopathie:
- Houd je bloedsuikerspiegel zo goed mogelijk, dus binnen de streefwaardes die je met je arts hebt afgesproken.
- Probeer een hoge bloeddruk en een hoog cholesterol te voorkomen.
- Stop met roken om het risico op oogziekten te verlagen.
- Wees lichamelijk actief, wat helpt bij het beheersen van diabetes.
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie treedt op wanneer het centrale deel van het netvlies (macula) beschadigd raakt. Hierdoor verlies je jouw centrale zicht.
Er zijn twee soorten maculadegeneratie:
Droge maculadegeneratie
Ongeveer 80 procent van de mensen met maculadegeneratie heeft de droge vorm. Droge maculadegeneratie treedt op wanneer delen van de macula met de jaren dunner worden. Momenteel is er geen behandeling voor droge maculadegeneratie
Natte maculadegeneratie
Deze vorm komt minder vaak voor, maar is meestal veel ernstiger. Natte maculadegeneratie treedt op wanneer nieuwe, abnormale bloedvaten onder het netvlies groeien, waardoor bloed of andere vloeistoffen kunnen lekken. Onbehandeld ontstaan hierdoor uiteindelijk littekens op de macula.
De meeste mensen realiseren zich pas dat ze maculadegeneratie hebben als ze een zeer wazig zicht hebben. Het is dus belangrijk om op tijd naar een oogarts te gaan als je beginnende klachten hebt (wazig zicht en/of vervormingen van het beeld) en daarna regelmatig terug te gaan voor onderzoek. Beschadiging van het netvlies door natte maculadegeneratie kan tegengegaan worden door injecties die de oogarts je kan geven.
Tips bij maculadegeneratie:
- Eet een gezond dieet met weinig verzadigd vet. Voeding waar antioxidanten in zitten, zoals vitamine C en E, carotenoïden (luteïne, zeaxanthine), zink en koper blijken beschermend te zijn voor maculadegeneratie. Het dagelijks eten van 200 gram groenten, 2 stuks fruit en wekelijks 2 keer vette vis wordt aanbevolen.Mensen die veel verzadigd vet eten lopen een groter risico op maculadegeneratie.
- Voedingssupplementen: Uit recent onderzoek is gebleken dat hoge doseringen van bepaalde voedingssupplementen de achteruitgang van het zicht kunnen vertragen bij mensen met beginnende maculadegeneratie als ze in het andere oog natte maculadegeneratie hebben. Overleg altijd met je arts over supplementen!
- Afvallen of een gezond gewicht behouden.
- Stoppen met roken. Roken is een risicofactor voor maculadegeneratie.
- Kijk hoe je jouw hoge bloeddruk en een hoog cholesterol kunt verlagen.
Glaucoom
Omdat glaucoom in het begin geen symptomen heeft, weet de helft van de mensen met deze veel voorkomende ziekte niet dat ze het hebben. Glaucoom is zo verraderlijk dat het vaak de ‘stille dief van het gezichtsvermogen’ wordt genoemd. De enige manier om erachter te komen of je glaucoom hebt is door regelmatig je ogen en oogdruk te laten controleren. Blindheid kan vaak worden voorkomen door een vroege behandeling.
Er zijn verschillende typen glaucoom:
- Bij open kamerhoek glaucoom (de meest voorkomende vorm) voert het oogvocht niet zo goed af als zou moeten. Als gevolg hiervan wordt de oogdruk hoger en begint geleidelijk de oogzenuw te beschadigen. In het begin merk je meestal nog niks. Naarmate de ziekte vordert, krijg je gezichtsvelduitval aan de randen van je zicht.
- Nauwe of afgesloten kamerhoekglaucoom treedt op wanneer jouw iris zich zeer dicht bij de voorste oogkamerhoek in je oog bevindt. De kamerhoek is het gedeelte dat het overschot aan vocht uit het oog afvoert. Bij dit type glaucoom kan de iris uiteindelijk de kamerhoek blokkeren. Wanneer de kamerhoek volledig geblokkeerd raakt, stijgt de oogdruk zeer snel, wat acuut glaucoom veroorzaakt.
Tekenen van acuut glaucoom zijn:
- Plotseling wazig zicht.
- Ernstige oogpijn.
- Hoofdpijn.
- Misselijkheid.
- Braken.
- Het zien van regenboogkleurige ringen of halo’s rond lampen.
Oogsimulator
Benieuwd naar hoe mensen met een oogaandoening de wereld bekijken? Ga naar de oogziekte-simulator.
LET DUS OP JE GOEDE OOG!
Mensen die alert zijn op de hierboven beschreven signalen kunnen zelf veel doen om oogziekten te voorkomen. Loop dus vooral niet te lang door met klachten aan je gezonde oog en raadpleeg bij twijfel een oogarts.
